We gaan kijken naar je achternaam.

Waar komt-ie vandaan? Betekent hij iets?

Zijn er veel mensen met jouw achternaam?

Waar wonen de meeste?

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

KORTE UITLEG:

Door op de blauwe "hyperlinks"  (nee, deze niet!) te drukken kom je in een nieuw venster op een site waar je wat over achternamen kunt vinden. Als je er klaar bent druk je in dat nieuwe venster op het 'afsluitkruisje' rechtsboven en gaat op deze bladzijde verder met de volgende opdracht.

Je moet ook vragen beantwoorden. Dat doe je zo:

Open het programma word. Druk op bestand en dan op openen. Ga naar je eigen map in groep7 en open het document dat heet: 'vragen achternamen' Vergeet niet het weer op te slaan als je klaar bent!

Lees telkens eerst de beschrijving hier goed door en open dan de hyperlink.

Het beste kan je deze bladzijde open hebben staan en ook het word document. Door op de onderbalk nu eens op de ene te klikken en dan weer op de andere, kan je heen en weer gaan tussen de vragen en je antwoordenvel.

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

1.

Eerst een stukje geschiedenis. Effe lezen dus!

Vroeger hadden de meeste mensen geen achternaam. Ze heetten gewoon Jan, zoon van Piet of ook wel Jan Pieterszoon. Soms stonden ze bekend als ze Jan de bakker of Piet de boer als ze bakker of boer van beroep waren. De enige mensen die wel een achternaam hadden waren de edelen: de graven en baronnen. Die waren vaak rijk en dan was de achternaam belangrijk om te zien wie na hun dood de bezittingen konden erven.

Ongeveer 200 jaar geleden veroverde de Fransman Napoleon Europa en ook Nederland. Hij wilde van alles goed regelen en vastleggen en overal op dezelfde manier, dat was gemakkelijker. Hij wilde ook dat iedereen een vaste achternaam koos. Die naam zou dan overgaan op de zonen en dochters. Dochters die trouwden kregen daarna de naam van hun man. Zo is het nu nog maar tegenwoordig kunnen meisjes die trouwen ook kiezen om hun eigen 'meisjesnaam' te houden.

Pas in 1811, toen in Nederland koning Willem I regeerde, werd het kiezen van een vaste achternaam echt verplicht. De meeste mensen hielden het makkelijk: Jan Pieterszoon koos bij voorbeeld de naam Pieters. En Jan de bakker werd Jan Bakker. Er waren er ook die de plaatsnaam kozen waar ze woonden en die heetten dan voortaan bij voorbeeld Jan van Castricum of Jan van Brabant.

Je vindt hier (ja, hier kan je dus op klikken!) nog meer over hoe het vroeger ging met achternamen. Maar de vragen kun je ook beantwoorden als je dit stukje goed gelezen hebt!

VRAAG 1A:    Wanneer werden achternamen echt verplicht en moest iedereen er eentje kiezen?

VRAAG 1B:    Wat voor namen kozen ze toen vaak?

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

2.

Nu kijken we welke achternamen er in Nederland het meeste voorkomen.

Je vindt dat hier.  Als je het gevonden heb schrijf je ze op als antwoord op vraag 2:

VRAAG 2: Wat zijn de drie achternamen die het meest voorkomen in Nederland?

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

3.

We gaan nu kijken naar je eigen achternaam.

Hier kun je vinden hoe vaak je naam zo'n 60 jaar geleden voorkwam in Nederland.

Je vult je achternaam in en drukt op zoek. Je krijgt dan een lijst van namen die op de jouwe lijken. Druk op de goede achternaam. Je komt op een nieuwe bladzijde. Rol hem naar beneden tot je ziet: 'aantal naamdragers bij de volkstelling van 1947 volgens het Nederlands Repertorium van Familienamen:' Daaronder zie je per provincie hoeveel mensen 50 jaar geleden in elke provincie jouw naam hadden. Zoek de provincie waar toen de meeste mensen woonden  met jouw achternaam.

Extra: onderaan zie je in rood staan 'kaartweergave'. Als je daarop klikt zie je een kaartje met de provincies en daarin de zelfde aantallen weer.

Als je het gevonden heb schrijf je het als antwoord op vragen:

VRAAG 3A: In welke provincie woonden in 1947 de meeste mensen met jouw achternaam?

VRAAG 3B: Hoeveel mensen waren dat?

VRAAG 3C: Hoeveel mensen woonden er in 1947 in heel Nederland die jouw achternaam hadden?

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

4.

En nu gaan we onderzoeken waar tegenwoordig de meeste mensen wonen die dezelfde achternaam hebben als jij.

We doen dat hier.

Je kunt weer je achternaam invullen. Als je op 'zoek' klikt zie je een kaartje van Nederland met verschillende kleuren in hokjes. Die hokjes stellen alle gemeentes van Nederland voor. Waar het grijs is wonen geen families met jouw achternaam. Hoe donkerder rood de kleur is, hoe meer families er wonen met dezelfde achternaam als jij. Erbij staat de uitleg van de kleuren. Kijk naar de donkerste (rode) kleur en bekijk hoeveel families er met jouw achternaam wonen in de gemeentes met die donkerste kleur (kijk bij de uitleg van de kleuren!). Beantwoord oom de andere vragen.

VRAAG 4A:  hoeveel families met jouw achternaam wonen er ong. in de gemeente die het donkerste rood gekleurd is? (NB: kijk naar de uitleg van de kleuren!)

VRAAG 4B: En hoeveel in heel Nederland (onderaan uitleg kleuren)?

VRAAG 4C:  Ongeveer hoeveel gemeentes in Nederland hebben die donkerste kleur?

VRAAG 4D:  Liggen de meeste daarvan dichtbij elkaar in de buurt?

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

 5.

Sommige families hebben een 'familiewapen'.

Dat is een tekening van een schild met een figuur erop die bij je naam hoort. Dat is soms deftig en heel oud en soms gewoon omdat mensen het leuk vinden. Ga maar eens kijken of bij jouw familienaam een wapen hoort. Dat doe je hier.

Klik op de eerste letter van je achternaam. Je komt dan op een bladzij met allemaal familiewapens op alfabetische volgorde. Kijk of jouw achternaam erbij staat.

VRAAG 5A : Hoort bij  jouw familienaam een familiewapen?

VRAAG 5B : Als het antwoord op A  ja is teken het dan hier ongeveer na. (NB: Doe eerst vraag 6 en 7!)

Als het antwoord op A nee is kies het familiewapen uit dat je het mooist vindt en teken dat hier na. (NB: Doe eerst vraag 6 en 7!

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

6.

Veel mensen vinden het leuk om alles over hun familie uit te zoeken.

Dat noem je met een duur woord 'genealogie'. Dat betekent 'afstamkunde'. Dan zoeken ze in archieven en bij gemeentes alles op over de vader van de vader van de vader van hun grootvader... en nog verder. Ze schrijven er boeken over en tegenwoordig maken ze er websites van. Hier vind je allerlei websites over familienamen.

Rol naar beneden, dan zie je de familienamen op alfabetische volgorde. Kijk of je jouw achternaam kunt vinden. Zo ja, klik erop en bekijk de website. Zo nee, klik op een familienaam die je kent. Als het (toevallig) niet een site is die gaat over de voorouders van een familie, zoek dan een andere!

VRAAG 6A: Probeer te vinden hoe de  oudste voorouder heet die op de site staat (het verst terug in de tijd)

VRAAG 6B: Wanneer (ongeveer) leefde hij?

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

7.

Archieven

Een archief is een instelling waar ze oude boeken, papieren, documenten bewaren, soms van honderden jaren geleden. Vroeger hadden alle gemeentes een eigen archief. Nu werken ze vaak samen. Het archief van Schoorl en Groet zit nu bij 'het Regionaal Archief Alkmaar'. Dat vind je hier. Ook de provincie heeft een archief en ook het land als geheel.

De archieven bewaren ook alles wat te maken heeft met achternamen: wie wanneer is getrouwd met wie, wie er wanneer geboren is bij welke ouders, wie er wanneer gestorven is. Doordat zij dat allemaal bewaard hebben kunnen we erachter komen wie onze voorouders waren. Maar het blijft puzzelen!

Die archieven zetten hoe langer hoe meer dingen van vroeger op het internet. Je kan nu ook vaak al foto's en andere plaatjes vinden op hun websites. Die zetten ze samen op een zoekmachine die ze 'beeldbank' noemen. De 'beeldbank' van het regionaal archief Alkmaar vind je hier.

VRAAG 7:

Zoek foto's en oude plaatjes van Groet op de website van het Regionaal Archief Alkmaar. Bekijk ze maar je hoeft ze niet te printen of zo. Als je op het loepje klikt krijg je hem groter te zien op een nieuwe bladzij. Door nog een keer op het plaatje te klikken kan je nog meer inzoomen.

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

DOE NU VRAAG 5B!